Natalia Grygny: Trwa przebudowa Hangaru Czyżyny. Na jakim obecnie etapie są prowadzone prace?
Piotr Gój, dyrektor MIM: Obiekt ma prawie sto lat i jest jednym z kilku elementów infrastruktury dawnego Lotniska Kraków-Rakowice-Czyżyny. Kiedy w 2009 roku hangar został przekazany w użytkowanie naszemu muzeum był w bardzo złym stanie; miał dziurawy, zapadający się dach, wybite okna, zniszczona była elewacja i oryginalne detale architektoniczne, jako muzeum nie mogliśmy dopuścić do dalszej degradacji. Dzięki pozyskanym dotacjom z Gminy i ze Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa udało się w porę zabezpieczyć ten zabytek przed katastrofą. Remont poprzedziła kwerenda, analiza danych historycznych i rozpoznanie badawcze wybranych partii budynku.
Co trzeba było ratować w pierwszej kolejności?
W pierwszej kolejności został naprawiony dach, potem wrota, zabezpieczony teren, rozebrane blaszaki. W 2017 roku przygotowaliśmy w porozumieniu z Biurem Miejskiego Konserwatora Zabytków program prac konserwatorskich i to on stał się podstawą do prowadzenia dalszych działań. Byliśmy i jesteśmy cały czas w stałym kontakcie z Biurem Miejskiego Konserwatora Zabytków, uzgadniamy bieżąco szczegóły inwestycji, aby w jak największym stopniu przywrócić pierwotny wygląd zabytkowego hangaru. Prace budowlane mają ogromny zakres i mogły ruszyć dopiero wtedy, gdy pozyskaliśmy środki unijne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Dzięki temu nie tylko - praktycznie w ostatnie chwili - uratowaliśmy ten cenny zabytek, ale także możemy w pełni przygotować go do funkcji ekspozycyjnej muzeum. Obecnie jesteśmy w połowie prac budowlanych, największe już za nami. Odrestaurowana została ściana zachodnia Hangaru, która była w bardzo złym stanie technicznym, pod nową posadzką powstały szachty wentylacyjne i szereg innych instalacji. Od strony wschodniej odtworzona została dawna stacja goniometryczna, w której w przyszłości będzie znajdowało się wejście dla zwiedzających. Poddano konserwacji zabytkowe okna w ścianie południowej. Wykonano konstrukcję antresoli wraz z trybunami. Zmodernizowano budynek dawnej kotłowni, do której powstało podziemne przejście, gdzie będzie wyeksponowany zabytkowy tunel techniczny wraz z elementami instalacji. Dzięki temu zwiedzający będą mogli przechodzić między obiektami. Kotłownia wraz z pięknymi piecami jako zabytek inżynierii miejskiej będzie również udostępniona do zwiedzania.
Hangar stanie się oddziałem Muzeum Inżynierii Miejskiej, w którym publiczność będzie miała okazję zobaczyć wystawę na temat historii polskiej motoryzacji.
W hangarze powstanie oddział Muzeum Inżynierii Miejskiej, w którym prezentowana będzie narracyjna wystawa na temat historii polskiej motoryzacji od czasów II Rzeczpospolitej po schyłek PRL-u. Będą więc znakomite obiekty z naszych zbiorów, takie jak modele warszaw i syren, polskie fiaty 125p oraz 126p, fiat 127p, wybrane modele polonezów, egzemplarze żuka i nysy, a także egzemplarze prototypowe. Licznie będzie reprezentowana nasza kolekcja motocykli. Czas trwania remontu wykorzystaliśmy na konserwację obiektów, będą się więc znakomicie prezentować. Aby ekspozycja była pełna staramy się obecnie pozyskać lub wypożyczyć ważne obiekty dla polskiej motoryzacji. Hangar jest doskonałym miejscem na pokazanie zabytków techniki, ma odpowiednią kubaturę i ważny kontekst historyczny. Projektanci dodali mu nowy element konstrukcyjny – antresolę. Ma ona pomóc w eksponowaniu zarówno samego hangaru, jak i obiektów. Pozwoli podziwiać piękną i unikatową konstrukcję dachu, ale także spojrzeć z innej perspektywy na muzealne obiekty. Dawna motoryzacja cieszy się ogromną popularnością, czego dowodem była już wystawa „Moto-historie”, którą pokazaliśmy w 2018 roku w - zabezpieczonych, ale jeszcze surowych - industrialnych przestrzeniach Hangaru Czyżyny.
Ważna jest również kwestia terenu wokół hangaru. Jak zostanie on zagospodarowany?
Teren wokół definiuje Hangar a to prawie 2000 m2 surowej, postindustrialnej przestrzeni, która została zdegradowana po tym, jak utraciła swoją funkcję, a w którą staramy się teraz tchnąć nowe życie. To miejsce już zmienił fakt, że budynek odzyskał swój pierwotny wygląd, bo wyburzone zostały wtórne dobudówki postawione w latach 60-tych XX wieku. Teraz opracowujemy projekt zagospodarowania otoczenia hangaru. Docelowo planujemy uporządkowanie całego terenu, bo przez wiele lat, kiedy nie był użytkowany uległ destrukcji i teraz trzeba naprawdę dobrego planu, wysiłku i środków finansowych, żeby stał się przyjaznym miejscem. Planujemy odtworzenie dawnych dróg dojazdowych do hangaru i placu, służącego pierwotnie do manewrowania płatowcami. Zależy mi na tym, żeby wprowadzić jak najwięcej zieleni, ale przy zachowaniu funkcjonalności, a więc zapewnieniu miejsc parkingowych, stojaków dla rowerów i małej architektury. Teren ma być też pięknie oświetlony, nie odstając od iluminacji Hangaru. Przestrzeń będzie połączona z parkiem, powstanie miejsce funkcjonalne i przyjazne dla mieszkańców, które ściągnie do Czyżyn także turystów.
Kiedy remont hangaru dobiegnie końca i zostanie on udostępniony publiczności? Jaki jest koszt inwestycji?
Otwarcie Hangaru Czyżyny dla zwiedzających z nową wystawą planujemy na koniec przyszłego roku. Projekt „Rewitalizacja zespołu zabytkowego hangaru lotniczego przy ul. Izydora Stella-Sawickiego 41” został dofinansowany z działania „Rewitalizacja terenów poprzemysłowych” MRPO. Jego całkowita wartość projektu to 17 625 742 zł, z czego 8 300 000 zł to wkład własny Gminy Miejskiej Kraków.
