To oni stworzyli podwaliny dzisiejszego lotnictwa. Mowa o L.O.P.P. – największej społecznej organizacji o charakterze paramilitanym w historii Polski. O tym, kim byli i czym się zajmowali, opowiada nowa wystawa w Muzeum Lotnictwa Polskiego.
Pretekstem do zorganizowania ekspozycji było 100-lecie utworzenia Ligi Obrony Powietrznej Państwa, przekształconej w 1928 roku w Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. L.O.P.P zapisała się na kartach historii jako jedna z najważniejszych instytucji lotniczych XX-lecia międzywojennego.
– Chcieliśmy przypomnieć o istnieniu organizacji, która dała ogromne podwaliny pod rozwój lotnictwa. Nie tylko zajmowała się popularyzacją, ale także przygotowywała ludność do obrony przeciwgazowej – mówi Ewa Cuber-Strutyńska, kuratorka wystawy i kierowniczka działu zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego.
„Wzór do naśladowania”
W początkowych latach działalności L.O.P.P. zrzeszała około 200 tysięcy osób. Gdy wybuchła II wojna światowa, liczba jej członków wynosiła już 2 miliony. Organizacja ta miała charakter nieelitarny. Nie trzeba było być więc pilotem czy znawcą lotnictwa, by móc do niej dołączyć.
Członkowie L.O.P.P. budowali lotniska, ośrodki szkolenia, wieże spadochronowe, wydawali publikacje, finansowali zakup sprzętu lotniczego i badania naukowe, a także szkolili ludność do obrony przed atakiem powietrznym i chemicznym.
– Na bazie tych doświadczeń w Polsce powstała obrona cywilna – wyjaśnia Tomasz Kosecki, dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego.
Ważnym obszarem działalności L.O.P.P. była edukacja. Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej wprowadziła modelarnię w szkołach, budowała samoloty i organizowała zawody.
– Gdyby nie L.O.P.P. nie mielibyśmy sukcesów Żwirki i Wigury w 1932 czy Bajana i Pokrzywki w 1934. Nie powstałyby samoloty RWD, które były dotowane przez L.O.P.P. Nie powstawałyby nasze szybowce, nie rozwijałyby się szkoły szybowcowe. To właśnie dzięki L.O.P.P. w Polsce istniało ponad 40 ośrodków szybowcowych – wymienia Tomasz Kosecki.
Liga zrzeszała głównie młodych ludzi, wśród których byli zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Swoją działalność finansowała ze składek obywateli, przyczyniając się do wzrostu świadomości i popularności lotnictwa w społeczeństwie.
– To gotowy wzór do naśladowania – podkreśla dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego.
Od legitymacji pilotów po zdjęcia i grafiki
Na wystawie „100-lecie L.O.P.P.” znalazło się kilkaset obiektów, dzięki którym można zapoznać się z historią oraz działalnością organizacji. Prezentowane eksponaty pochodzą nie tylko ze zbiorów własnych Muzeum Lotnictwa Polskiego, a także Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie i Muzeum Krakowa. Nie brakuje też pamiątek od osób prywatnych.
Ekspozycja skupia się na kilku wybranych aspektach m.in. powstaniu L.O.P.P., członkostwie, działalności, organizowaniu i finansowaniu krajowych konkursów lotniczych czy propagowaniu lotnictwa.
Na wystawie zwiedzający mogą zobaczyć obiekty odnoszące się do zbierania przez L.O.P.P. funduszy na swoją działalność, które były pozyskiwane poprzez sprzedaż cegiełek, odznak czy organizowanie seansów filmowych. Są także legitymacje pilotów szybowcowych oraz nagroda zdobyta przez Gustawa Pokrzywkę w konkursie lotniczym.
– Chociaż skupiamy się przede wszystkim na działalności lotniczej L.O.P.P., nie mogło zabraknąć eksponatów związanych z przygotowaniem ludności cywilnej do obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej. Wśród nich m.in. maska przeciwgazowa wz. 24, czyli najpopularniejsza maska produkowana w Polsce w okresie międzywojennym – wyjaśnia Ewa Cuber-Strutyńska.
Istotnym elementem działalności Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej było propagowanie lotnictwa. Na wystawie znalazły się więc plakaty, grafiki, afisze zachęcające do udziału w różnych wydarzeniach, a także literatura m.in. czasopismo „Lot Polski”.
Ekspozycję wzbogacają archiwalne zdjęcia oraz materiał filmowy udostępniony przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny.
– Wystawa będzie stale uzupełniana, dlatego też apelujemy do wszystkich, którzy mają jakieś pamiątki związane z funkcjonowaniem L.O.P.P. do podzielenia się z nami – mówi Ewa Cuber-Strutyńska.
Opowieść o największej organizacji paramilitarnej w historii Polski będzie dostępna dla zwiedzających w Hangarze Głównym Muzeum Lotnictwa Polskiego do 31 maja 2024 roku.