Ministerstwo kultury „wypunktowało” wszystkie nieprawidłowości mające miejsce w Muzeum Czynu Niepodległościowego, mieszczącego się w Domu im. J. Piłsudskiego. Na długiej liście zastrzeżeń znalazły się m.in. utrudniony dostęp zwiedzających do ekspozycji, brak okresowych inwentaryzacji zbiorów, brak ogrzewania w budynku czy zły stan gablot.
W grudniu 2017 roku o przeprowadzenie kontroli zwrócił się do ministra kultury Piotra Glińskiego Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Przedstawiciele resortu kultury przeprowadzili ją od 5 do 7 marca 2018 roku. SKOZK opublikował niedawno sprawozdanie, w którym znalazły się liczne nieprawidłowości mające miejsce w Muzeum Czynu Niepodległościowego.
Jakie zwiedzanie?
Już na początku raportu, widnieje wpis o negatywnej ocenie warunków zwiedzania i udostępniania zbiorów. Chodzi o to, że publiczność nie miała do nich ułatwionego dostępu przez konieczność umawiania zwiedzania.
– Należy wskazać, że w okresie objętym kontrolą została zorganizowana tylko jedna wystawa czasowa. Ponadto, należy również negatywnie ocenić przechowywanie oraz zabezpieczenie zbiorów (…) Obiekty w muzeum były przechowywane w warunkach niezapewniających im właściwego stanu zachowania i bezpieczeństwa – wskazuje MKiDN.
Chodzi m.in. o 11-krotne przekroczenie normy stężenia światła, działającego na zabytkowe i wrażliwe na światło tkaniny, przechowywanie zbiorów w zanieczyszczonych gablotach, a jedna z nich, w której znajdował się sztandar z 1863 roku, była również nieszczelna i niezabezpieczona zamkiem.
To jednak – można powiedzieć – wierzchołek góry lodowej.
„Zimne” muzeum
W sprawozdaniu nie zabrakło również kwestii związanych ze złym stanem technicznym pomieszczeń. Jak się okazuje, ostatni dostępny protokół z wymaganych przez prawo budowlane przeglądów stanu technicznego, przeprowadzanych co 5 lat, pochodzi… z 2002 roku!
Co więcej, od 4 lat nie działa instalacja sygnalizacji pożaru, a centralne ogrzewanie wyłączone zostało w połowie grudnia 2015 roku i włączone na dwa dni przed rozpoczęciem kontroli.
– Na klatce schodowej w dniu 5 marca 2018 roku temperatura nie przekraczała 10 st. C, a wilgotność wynosiła 20%. Warunki takie panowały przy temperaturze na zewnątrz ok. 1 st. C – informuje ministerstwo.
Ze względu na brak ogrzewania znacząco ucierpiały zbiory – muzealia z papieru uległy pofałdowaniu.
Jak zarządzano muzeum?
Przypomnijmy, że Muzeum Czynu Niepodległościowego jest jednostką organizacyjną Związku Legionistów Polskich. W trakcie kontroli, Krystian Waksmundzki, komendant naczelny ZLP, nie potrafił odnaleźć dokumentów poświadczających jego wybór na to stanowisko.
Co ciekawe, według sprawozdania resortu kultury, kierująca placówką dyrektor ze względu na stan zdrowia, do momentu kontroli, zarządzała muzeum tylko… telefonicznie.
Zagubione dokumenty
Ministerialnym kontrolerom udostępniono tylko jedną z trzech ksiąg inwentarzowych, a drugiej nie dało się odnaleźć. Trzecia natomiast została skradziona w 2006 roku z prywatnego mieszkania dyrektora muzeum i jej nie odtworzono.
– Przedstawiona księga inwentarzowa nr 3 nie była ponumerowana oraz przesznurowana, a wpisy w niej rozpoczęto za połową księgi, pozostawiając wolne karty – czytamy w raporcie.
Kolejne „czarne punkty” to m.in. brak udostępnienia regulaminu organizacyjnego, planu ochrony i instrukcji bezpieczeństwa pożarowego muzeum, brak inwentaryzacji zbiorów – muzealia nie mają numerów inwentarzowych, dokumentacji wizualnej czy podstawowych danych.
Muzeum nie udostępniło również kontrolerom dokumentacji przedstawiającej pochodzenie broni palnej (w tym niemieckiego karabinu maszynowego MG-42) przechowywanej w łatwo dostępnych gablotach.
Muzeum oddziałem MNK?
Przypomnijmy, że jakiś czas temu ministerstwo kultury zaproponowało, aby Muzeum Czynu Niepodległościowego zostało oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie. To właśnie efekt wspomnianej kontroli.
– Minister kultury i dziedzictwa narodowego, który z ogromnym szacunkiem odnosi się do wieloletniej pracy Związku Legionistów Polskich na rzecz upowszechniania wiedzy o Czynie Niepodległościowym, przedstawił propozycję utworzenia na bazie zbiorów związku nowego muzeum, które będzie działać jako oddział Muzeum Narodowego w Krakowie poświęcony Czynowi Niepodległościowemu – informowała w sierpniu Magdalena Tomaszewska z Centrum Informacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Obecnie w Domu im. J. Piłsudskiego trwa remont konserwatorski. Miasto przymierza się do wymiany ponad stu okien w obiekcie.
