Ścieki wpływające do Dłubni to duży problem. Mieszkańcy chcieliby nad nią wypoczywać, ale bywa, że nieprzyjemny zapach do tego nie zachęca. Tymczasem rzeka ma turystyczny potencjał. Przekonał się o tym Marcin Pawlik, radny dzielnicy Nowa Huta. Pewnego dnia w lipcu 2015 roku wypłynął na rzekę kajakiem i spłynął aż do miejsca, gdzie Dłubnia uchodzi do Wisły.

– Od dzieciństwa mieszkałem blisko Dłubni, ale nigdy nie miałem okazji, żeby spojrzeć na nią z poziomu wody. Dopiero gdy wypłynąłem na rzekę kajakiem, zobaczyłem, jak duży potencjał turystyczny i przyrodniczy w niej drzemie – mówi nam Pawlik. Podczas swojej pierwszej podróży odkrył również, że Dłubnia jest bardzo zaśmiecona. W wodzie było dosłownie wszystko: wanny, pralki, lodówki. Radny wpadł zatem na pomysł, by rzekę posprzątać.

W efekcie powstała akcja „Czysta Dłubnia”. W ubiegłym roku odbyła się jej dwunasta edycja. Mieszkańcy posprzątali rzekę w rejonie alei Solidarności, ul. Melchiora Wańkowicza i ul. Ptaszyckiego. 120-litrowe worki szybko wypełniły się śmieciami. Do tego doszły odpady wielkogabarytowe, takie jak wersalka. Znaleziono również opony oraz część karoserii. – Można śmiało stwierdzić, że przez tych 12 edycji naszej akcji wysprzątaliśmy Dłubnię od ul. Wojciechowskiego do ul. Ptaszyckiego. Przy okazji kolejnych planujemy iść w dół doliny, nie zapominając o wcześniejszych odcinkach rzeki – twierdzi w rozmowie z nami Marcin Pawlik.

Spływy kajakowe

Z czasem radny zaczął myśleć o tym, żeby organizować cykliczne spływy kajakowe Dłubnią. Projekt udało się zrealizować. Spływy cieszą się dużym zainteresowaniem. – Mają swój początek obok Zalewu Nowohuckiego, a koniec pod mostem Wandy. W ramach Budżetu Obywatelskiego Województwa Małopolskiego udało się nawet stworzyć oficjalny, pierwszy w Krakowie szlak kajakowy: „Dłubnia-Nowa Huta”. Trasa jest oznakowana tablicami. Naszym marzeniem jest, żeby w połowie szlaku wybudować stanicę wodną, gdzie możnaby sobie zrobić przystanek na odpoczynek czy piknik. Ale aktualnie są inne priorytety – mówi Pawlik.

Chodzi o uporanie się z zanieczyszczaniem Dłubni przez ścieki. Wpływają do niej poprzez przelewy burzowe w czasie intensywnych deszczy. – W całym Krakowie mamy ich 38. Uruchamiają się po ulewnych deszczach, kiedy kanalizacja nie wytrzymuje nadmiaru wody, która spływa z posesji, dróg, chodników, a także ścieków, płynących tymi samymi rurami. W naszym mieście nie ma niestety rozdzielonej kanalizacji deszczowej od sanitarnej, dlatego po ekstremalnych zjawiskach pogodowych mieszanina deszczówki i ścieków wpływa przez przelewy wprost do rzek – relacjonuje radny.

Problem jest znany mieszkańcom, którzy biorą udział w spływach. Nieprzyjemny zapach jest szczególnie wyczuwalny w rejonie przelewu przy Ptaszyckiego. Zanieczyszczona rzeka nie zachęca do rekreacji. – W wodzie można zobaczyć wszystko, co ludzie spuszczają w toaletach – dodaje Pawlik.

Woda w stanie naturalnym

Ścieki trafiają do Dłubni z trzech przelewów burzowych. Ich działanie zostało skontrolowane przez Wody Polskie, których pracownicy sprawdzali też stan wody w rzece. – Stwierdzono, że jest ona w stanie naturalnym, z wyjątkiem rejonu ul. Ptaszyckiego, gdzie powyżej wylotu wyczuwalny był zapach, charakterystyczny dla ścieków bytowych – wyjaśniają Wody Polskie.

Z dokumentów, które ich pracownicy otrzymali od Wodociągów Miasta Krakowa wynika, że w latach 2020-2023 przelewy uruchamiały się więcej razy niż zostało to dopuszczone w pozwoleniach wodnoprawnych, które wydał marszałek województwa małopolskiego. – Szczególnie dotyczy to wylotów w rejonie ulic Okulickiego i Cienistej – twierdzą w Wodach Polskich.

Zapytaliśmy, o jak dużych przekroczeniach mowa? W odpowiedzi otrzymaliśmy dane, dotyczące trzech okresów. Przykładowo pomiędzy wrześniem 2022 r. a tym samym miesiącem ubiegłego roku poprzez przelew burzowy w rejonie ulicy Okulickiego ścieki przedostały się do Dłubni 14 razy. Z kolei w przypadku przelewu w pobliżu ulicy Cienistej liczba zrzutów nieczystości wyniosła 13. – Tymczasem w analizowanym okresie dopuszczono ich 10 dla każdego z tych przelewów – przekazali nam przedstawiciele Wód Polskich.

Wydali zalecenia dla Wodociągów Miasta Krakowa, które odpowiadają za urządzenia. Jednym z nich jest przedstawienie harmonogramu działań, które „mają zapobiec przekroczeniom w liczbie uruchomień przelewów burzowych”.

Wodociągi: „jesteśmy w prawie”

Wodociągi Miasta Krakowa przekonują, że przelewy działają zgodnie z pozwoleniami. – Mając na uwadze, że okres ważności, dla którego zostały wydane wspomniane decyzje, wynosi 10 lat, należy wskazać, że przekroczenie krotności uruchomień w ciągu jednego roku w odniesieniu do średniej rocznej z 10-lecia nie jest traktowane jako naruszenie warunków pozwolenia wodnoprawnego – zapewnia nas Robert Żurek, rzecznik miejskiej spółki.

Podkreśla, że „przelewy burzowe są integralnym, nieodłącznym oraz kluczowym dla bezpieczeństwa, zdrowia i życia mieszkańców elementem kanalizacji ogólnospławnej”. – Prawidłowe funkcjonowanie urządzeń chroni krakowian przed zalewaniem terenów niżej położonych, a co za tym idzie przed zagrożeniem sanitarnym. W przypadku braku przelewów burzowych, nadmiar opadów powodowałby wylewanie mieszaniny ścieków sanitarnych oraz wód deszczowych na tereny zamieszkałe – dodaje Robert Żurek.

Zapewnia, że urządzenia uruchamiają się wyłącznie wówczas, gdy „dochodzi do nadzwyczajnych sytuacji meteorologicznych”. Twierdzi jednocześnie, że spółka poszukuje rozwiązań, które mają ograniczyć liczbę zrzutów zanieczyszczeń do Dłubni. W tym celu na przelewach burzowych przy ul. Ptaszyckiego, a także przy ul. Żaglowej, były testowane specjalne przegrody. Ostatecznie została zamontowana na drugim z nich. Kolejne takie urządzenie ma się pojawić w innym rejonie miasta, przy ul. Do Wilgi, bowiem poprzez przelewy ścieki dostają się nie tylko do Dłubni. – Trwa ocena wniosków w procedurze przetargowej, a realizacja zadania jest planowana do końca tego roku – kwituje Żurek.