Kościół św. Bartłomieja znajduje się w Nowej Hucie na terenie dawnej wsi Mogiła. Został wzniesiony w 1466 roku przez cieślę królewskiego Macieja Mączkę z inicjatywy opata pobliskiego klasztoru cystersów Piotra Hiszberga z Biecza.

Nowy blask świątyni

Kompleksowa konserwacja zabytkowego kościółka rozpoczęła się trzy lata temu. Celem prowadzonych prac było przede wszystkim zabezpieczenie i wydłużenie żywotności obiektu.

– Jesteśmy już właściwie na finiszu. Zostały nam tylko drobne poprawki i uzupełnienia. W ramach zadania wykonaliśmy konserwację całego wnętrza, wyposażenia, polichromii, ołtarzy. Blask odzyskały także ośmiogłosowe organy pochodzące z XVIII wieku – mówi konserwator Maciej Dobrzański.

W ramach konserwacji odkryto również pierwotne malowidła na ołtarzu głównym, gdzie widnieje obraz przedstawiający św. Bartłomieja z postaciami apostołów: św. Piotra i św. Pawła.

– Przywróciliśmy poprzednią warstwę, która nawiązuje kolorystycznie do nastawy iluzjonistycznej namalowanej w tle. Obecnie, zamiast ciemnogranatowego koloru, będącego efektem przemalowania, mamy marmoryzację w odcieniach błękitu i szarości – tłumaczy Katarzyna Magrysiewicz-Dobrzańska, kierowniczka prac konserwatorskich w kościele św. Bartłomieja.

Zwiedzający oraz wierni mogą zobaczyć nie tylko odnowione malowidła, ale także datowane na XIX wiek antypendium (zdobiona tkanina zakrywająca podstawę ołtarza) z wyhaftowanym w centralnym miejscu Dzieciątkiem Jezus.

– Pierwotnie kościół miał dwa wezwania, w tym właśnie Dzieciątka Jezus. Antypednium, które udało nam się odnaleźć w klasztornym skarbcu, oryginalnie znajdowało się w tym ołtarzu – wyjaśnia Maciej Dobrzański.

Jedyny taki portal w Polsce

Kościółek św. Bartłomieja w Mogile to jedyna budowla sakralna na terenie Polski, w której zachowano przykład średniowiecznego trójnawowego rozwiązania w drewnie. Ponadto w kruchcie bocznej świątyni znajduje się dębowy, ostrołukowy portal z motywem roślinnym.

– To prawdziwa rzadkość. Po pierwsze jest on sygnowany przez cieślę królewskiego Macieja Mączkę, który budował kościół w 1466 roku, więc znamy nazwisko autora budowli, a po drugie to drewniany gotycki portal – jedyny taki w Polsce – podkreśla Katarzyna Magrysiewicz-Dobrzańska.

Kościół św. Bartłomieja został przebudowany około 1740 roku. Bryle świątyni nadano wówczas kształt krzyża łacińskiego, dobudowując kaplice boczne i tworząc nawę poprzeczną kościoła tzw. transept. Wzniesiono też piętrową zakrystię. W 1839 roku kościół zyskał nowe przedsionki – kruchty do wejścia bocznego i głównego.