Prezydent RP Andrzej Duda podpisał rozporządzenie w sprawie uznania za pomnik historii obszaru Nowej Huty. Dokument oczekuje na opublikowanie w Dzienniku Ustaw.
Pomnik historii jest jedną z pięciu form ochrony zabytków, obok wpisu do rejestru zabytków oraz na Listę Skarbów Dziedzictwa, utworzenia parku kulturowego czy ustalenia ochrony w planie zagospodarowania przestrzennego.
Prezydent za pomnik historii może uznać zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury. Specjalny wniosek do prezydenta składa minister kultury, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Ochrony Zabytków.
Nowa Huta to nie tylko architektura
Od 1994 roku do dziś prezydenci wpisali na listę pomników historii 117 obiektów. Nowa Huta będzie 118 pomnikiem historii.
Pierwsze próby uznania Nowej Huty za pomnik historii podjęto ponad dekadę temu. Jednak nie znalazły przychylności w ministerstwie kultury, ponieważ dotyczył tylko obszaru tzw. starej Nowej Huty. Dopiero w zeszłym roku miejscy urzędnicy zmienili koncepcję i znacząco zwiększyli obszar.
Miasto starało się, by postrzeganie Nowej Huty obejmowało szerszy kontekst i odwoływało się do kategorii krajobrazu kulturowego. Nie chodziło już wyłącznie o wyjątkową architekturę nowohuckiego centrum, ale dodano związane z dzielnicą wydarzenia, m.in. narodziny ruchu solidarnościowego i działalność opozycyjną w PRL, ale także historię zamierzchłą: m.in. opactwa cystersów i krzesławickiego dworku.
‒ W ten sposób tą formą ochrony zabytków może zostać objęty obszar o szczególnej wartości dla kultury naszego kraju ze wszystkimi jego wartościami materialnymi i niematerialnymi, odzwierciedlający nie tylko historię drugiej połowy XX w., ale też wielowiekowe dzieje mogilskiego opactwa i wsi Krzesławice ‒ mówił w marcu zeszłego roku Robert Piaskowski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury.
W Małopolsce będzie 13 pomników historii
Na terenie województwa małopolskiego dotychczas znajdowało się 12 pomników historii: kopalnia soli w Bochni, klasztor w Kalwarii Zebrzydowskiej, krakowski historyczny zespół miasta, Kopiec Kościuszki wraz z otoczeniem, zespół architektoniczno–krajobrazowy w Nowym Wiśniczu, kościół w Orawce, teren historycznej Bitwy Racławickiej, opactwo benedyktynek w Staniątkach, zespół staromiejski wraz z klasztorem sióstr klarysek w Starym Sączu, kościół w Szalowej, opactwo w Tyńcu oraz kopalnia soli w Wieliczce.
